Çocukluğunu Kaybetmek

Günümüzde örnekleriyle karşılaşmaya devam ettiğimiz, ülkemizde yine gerekli önlemlerin alınmadığı ve üstü kapatılan konulardan bir tanesi olan ‘çocuk gelin’ kavramı çocuk ihmal ve istismarının en somut örneklerinden biridir.

Çocuk gelin; kız çocuklarının reşit olmadan, kendi istek ve iradeleri dışında genellikle kendilerinden yaşça çok büyük kişiler tarafından evlendirilmeleriyle ortaya çıkan bir kavramdır. Zorla yaptırılan bu evliliklerin kültürel, sosyal, ekonomik nedenleri vardır; bu nedenler bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir: Düşük eğitim seviyesi, töreler, fakirlik başlıca nedenlerindendir. Öyle ki yapılan araştırmalarda maddi açıdan sorun yaşayan ailelerin kız çocuklarını erken yaşta evlendirmesinin sebebi ailenin maddi sorumluluğunu azaltması ve değer kız çocuğu meta olarak görülüp para karşılığında evlendiriliyorsa maddi açıdan katkı sağladığı gerekçesiyle evliliklerin gerçekleştiği olarak açıklanmış, yine bir araştırmada başlık parasının olduğu evliliklerin %50’sinin on sekiz yaşından önce gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Bununla birlikte yine yapılan araştırmalar sonucunda düşük eğitim seviyesine sahip bireylerde erken yaşta evlilik oranının daha fazla olduğu raporlanmıştır.

Dünyanın hemen hemen her yerinde rastlanılan bu toplumsal problem Türkiye’de de önemli bir yer edinmektedir. Erken yaşta evlendirilen kız çocuklarının resmi kayıtları olmadığı için bir istatistik belirlemek zordur bu nedenle çocuk gelinlerin oranı hakkında doğru bilgiler edinmek için güvenilir kaynaklar da yetersiz gelebilmektedir.Türkiye’de 5036 kadınla 26 ilde yapılan araştırmalar sonucunda toplumumuzda genel bir önyargı olan çocuk gelinlerin yalnızca Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde fazla olduğu yargısının doğru olmadığı kanıtlanmıştır. Fakat 2018 verilerine göre kız çocuklarının en çok evlendirildiği iller: %14,8 ile Ağrı, %14,1 ile Muş ve %12,5 ile Bitlis olmuştur. Türkiye’nin hemen her bölgesinde çocuk gelinler vardır, kız çocukları ihmal ve istismarları hala yaşamaktadır ve gerekli hukuki düzenlemeler olmadığı sürece kız çocukları oyuncak bebekleriyle oynamak yerine maalesef kendi doğurduğu bebeklere bakım verecektir.

Kız çocukları erken yaşta evlendirilirken ihmal ve istismarın her türüne maruz kalmaktadır. Sıklıkla kendi rızaları olmadan gerçekleştirilen evlilikler nedeniyle insan hakları, çocuk olma hakları ellerinden alınmaktadır; pek çoğu psikolojik ve fiziksel ihmal ve istismarı hayata başladıkları ilk andan itibaren görmektedir. Aile içindeki duygusal açıdan bağlanılamayan kız çocuğu onlar için meta hatta kurtuluş biletleri olarak görülmektedir. Çoğu zaman sadece ilkokulu okuyan kız çocukları eğitim ihmaline de maruz kalmaktadır, bilinçsiz aileler bilinçsiz çocuklar yetiştirerek bir döngüye neden olmaktadır. Kendilerinden genelde yaşça çok büyük kişilerle evlendirilen kız çocukları cinsel istismarı da yaşamak zorunda kalırlar. Zorla evlendirilene kadar yaşadıkları travmalar, aldıkları darbeler yetmezmiş gibi biyolojik açıdan ne evliliğe ne de anneliğe hazır olmayan bu çocuklar yaşamları boyunca devam edecek pek çok sağlık sorunuyla karşı karşıya kalmakta hatta hayatını kaybedebilmektedirler. Başka bir senaryo ise aile içi geçimsizlik, şiddet, bilinçsiz çocuk yetiştirme ve boşanma şeklinde sıralanabilir.

Evliliğin ertelenme yaşına ilişkin yapılan çalışmalar ve araştırmalar sonucunda sadece yetişkinler için geçerli olduğu görülmüş, çocuk yaşta evlendirilen küçük kadınların sayısında bir etki yarattığı görülmemiştir. Çocuk gelinlerin olmaması, kız çocuklarının yaşadığı bu istismarların bitmesi için önlemler alınmak zorundadır; yetersiz hukuki süreçlerin düzenlenmesi gerekmektedir. Kız çocuklarının evlendirilmesinin en büyük nedeni olan eğitimsizlik ilk çözülmesi gereken problemlerden biridir. Tüm kız çocuklarının eğitimlerinin sağlanması gerekmektedir böylece sosyal açıdan eşitsizlik yaşamaları engellenecektir. Çünkü kız çocuklarının alacağı eğitimler pek çok alanda iyileştirici etkiyi sağlayacaktır.

Kız çocuklarının ellerinden hayatlarını almak gelecek nesillerin hayatını almak demektir.