Yazar: Ahmet Engin Erol
1938 yılında Mersin’in Silifke İlçesinin Mukaddem Mahallesi’nde yoksul bir ailenin on birinci çocuğu, öz annesinin altıncı çocuğu olarak dünyaya gelen Doğan Cüceloğlu; Türk psikolog, akademisyen ve yazardır. Annesi Zehra Hanım, babası Sami Bey’dir. Henüz on yaşında iken annesini kaybetmiştir. Daha ilk başlarda olayın şokunun etkisiyle annesinin vefatının ne anlama geldiğini anlayamadığını ve yaşadığı bazı olayları bir röportajında anlatmıştır. Bir gün evde bir şeyler yaparken babasının kendisine “Ne yapıyorsun sen?” şeklindeki çıkışından sonra annesinin yokluğunu şu sözleri düşünerek fark ettiğini söylemiştir: “Annen yok, kimsen yok...” Doğan Cüceloğlu’nun etkilendiği bir diğer olay ise üvey annesi ile yaşadığı diyalogdur. Bir gün sapanla bir serçeye taş atarken üvey annesinin ona “Yavrum, canın büyüğü küçüğü olur mu? Allah her birine bir can vermiş atma yavrum, günah.” demesi olmuştur. İlkokula başladığında öğretmeni Silifke İlçe Milli Eğitim Müdürü’nün eşi Mualla öğretmenin baskıcı ve sert oluşundan dolayı okuldan uzaklaşmaya, nefret etmeye başlamıştır.
Sonbahar döneminde o yıllarda yaygın bir hastalık olan sıtma hastalığına yakalanmıştır. Yaşadığı çevredeki İğneci İsmail adında birinin iğneyi damardaki sinire yapması üzerine ayağı gün geçtikçe büzülmeye başlamış ve bir yıl okuldan uzak kalmıştır. Üvey annesinin geleneksel metotlarla uyguladığı tedavi üzerine ayağı iyileşmiş fakat ayağı diğer ayağına göre 2,5 santimetre kısa kalmıştır. Ayağı iyileşip tekrar yürümeye başlayınca da okula kaldığı yerden devam etmiştir. Eğitim dönemi başladığında yeni mezun öğretmeni Muazzez Aktolga’nın kendisine olan sevgisini, şefkatini fark edince uzaklaştığı okula tekrardan bağlanmaya başlayan Cüceloğlu, ortaokulu da Silifke İlçesi’nde bitirdikten sonra diplomasını alıp babasının yanına gitmiştir. Babası Cüceloğlu’na şimdi ne yapacağını sormuştur. Bunun üzerine Cüceloğlu, eğitim hayatına devam etmek istediğini belirtmiştir. Babasının “Seni imam yapalım.” cevabı üzerine tekrardan okumak istediğini söylemiştir. Silifke İlçesi’nde lise olmadığından dolayı Ankara’daki subay abisinin yanına gelmiştir. Lise öğreniminin bir bölümünü Ankara’da, bir diğer bölümünü ise Kırklareli’nde tamamlamıştır. Üniversite öğrenimini tamamlamak için İstanbul’a gelen Cüceloğlu, İstanbul Üniversitesi Psikoloji bölümünü de bitirdikten sonra doktora yapmak için ABD’ye gitmiştir.
Illionis Üniversitesi’nde doktorasını yaparken yine doktora öğrencisi olan Emily ismindeki bir kadın ile tanışmış ve onunla evlenmiştir. Doğan Cüceloğlu’nun ilk evliliği 11 yıl sürmüştür. Bu evlilikten Ayşen Cüceloğlu, Timur Cüceloğlu ve Elif Cüceloğlu adında üç çocukları olmuştur. Doğan Cüceloğlu ikinci evliliğini aile terapisti olan Yıldız Hacıevliyagil ile yapmıştır. Hacıevliyagil, Bilgi Üniversitesi Psikoloji ve Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk mezunudur. Yıldız Cüceloğlu, Doğan Cüceloğlu’nun ikinci ve son eşi olmuştur. ABD’de doktorasını tamamlayıp doçent olan Doğan Cüceloğlu daha sonra Türkiye’ye geri dönmüştür. Sırasıyla İstanbul Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi’nde akademisyen olarak görev almıştır. Aynı zamanda Fulbright bursu ile Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nde bir yıl misafir öğretim üyesi olarak görev yapmıştır. Bu dönemde elliye yakın akademik makale yayımlayan Cüceloğlu önemli çalışmalara da el atmıştır. 1996 yılından vefat ettiği yıla kadar Türkiye’de üniversite öğrencilerine, ebeveynlere ve iş adamlarına yönelik konferanslar ve seminerler düzenlemiştir. Alanında donanımlı bir psikolog olan Doğan Cüceloğlu psikoloji ve çocuk gelişimi üzerine birçok kitap yazmıştır. Habertürk gazetesinde insan psikolojisi, eğitim psikolojisi ve aile-çocuk psikolojisi üzerinde köşe yazarlığı yapmıştır. 2017 yılında Üsküdar Üniversitesi’nin düzenlediği ödül töreninde Yüksek İnsani Değer Ödülü’nü almaya hak kazanmıştır.
İstanbul’un Beşiktaş İlçesi’ndeki evinde aort damarının yırtılması sonucu 16 Şubat 2021 tarihinde, 83 yaşındayken, hayatını kaybetmiş ve aramızdan ayrılmıştır. 18 Şubat 2021 tarihinde Levent Camii’nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Aşiyan Mezarlığı’na defnedilmiştir. Gerek psikoloji alanındaki çalışmalarıyla gerekse kendi yaşamında mücadele ettiği zorluklarla Türk Milleti’ne ve diğer milletlere örnek olmuştur. Biz de Terapi Delisi Dergisi olarak ünlü psikolog-yazar Doğan Cüceloğlu’nu sevgi, saygı ve rahmetle anıyoruz.
KAYNAKÇA
Arslantürk, G., Balcı A. (2021), Doğan Cüceloğlu:Yaşamı, Eserleri ve Psikoloji Anlayışı
Erişim tarihi: 08/05/2024
Henüz yorum yok. İlk yorumu yapmak ister misin?