Editör: Nilsu Aydın
Ailenin yeni üyesi olan minik bebek, biyolojik olarak daha çok anneye bağımlıdır. Annenin vücudundaki büyük çaplı değişimler ve bebeğin anneye olan bağımlılığıyla birlikte bebek, söz konusu olunca ilgi odağı daha çok anne olmaktadır. Bebeklere yönelik yapılan araştırmalar da bundan nasibini almıştır. Peki ya babaların bu süreçte rolü nedir?
Bağlanma stilleri, erken çocukluk döneminde ebeveyn tutumlarıyla şekillenen ve yetişkinlikte de etkisini gösteren yönelimlerdir. Bu stiller, güvenli bağlanma stilleri ve güvensiz bağlanma stilleri olarak iki ana başlığa ayrılırken, güvensiz bağlanma kaygılı ve kaçıngan olarak iki alt başlığa ayrılır. Yetişkinlikte, özellikle kişilerarası ilişkilerde yansımasını gördüğümüz bu stiller, ebeveynlik rolünün önemini göstermektedir. Örneğin kaygılı bağlanan bireyler, ilişkilerinde daha bağımlı bir tutum sergilerken kaçıngan bağlanan bireyler daha mesafelidirler. Kaygılı bağlanma stilinin kökeninde aşırı korumacı veya tutarsız ebeveyn profili görülürken, kaçıngan bağlanma stilinde duygusal açıdan soğuk veya umursamaz ebeveynler görülür. Bağlanma stilinin gelişimini çocuğun ihtiyaçlarına cevap vermek olarak genelleyebiliriz. Çocuğun ihtiyaçları, barınma, yeme, içme gibi fizyolojik ihtiyaçlar, eğitim gibi sosyal ihtiyaçlar ve sevgi görme gibi duygusal ihtiyaçlardan oluşur. Ebeveynler tarafından bu ihtiyaçların karşılanması, çocukta güvenli bağlanmaya yol açarken aşırı karşılanması kaygılı bağlanmaya yol açar. İhtiyaçlara cevap verilmemesi halinde de kaçıngan bağlanma örüntüsü ortaya çıkar. Peki, güvenli bağlanma nasıl mümkün olur? Bu soruyu cevaplamadan önce anne babanın kendi duygusal dünyalarını gözden geçirmesi gerekir. İlişkilerinde takındıkları tavırlardan nasıl bir ebeveyn olacaklarını öngörmek, her zaman olmasa da mümkündür. Bir çatı altında yeni biriyle hayatı paylaşmaya adapte olmanın ötesinde, şimdi yeni bir üyenin daha aileye katılması sorumluluk gerektirmekle birlikte keyifli bir süreçtir. Bu süreci keyifli geçirmenin yolu öncelikle partnerlerin birbirlerine destek olması ve sevgi göstermesidir. Öte yandan bebeğin ihtiyaçlarını gerektiği ölçüde karşılamak ve sevgi göstermek güvenli bağlanma için yeterlidir denilebilir.
Tüm bunların içinde babalar ile yapılan çalışmalar, babaların çocuklarına ayırdıkları vaktin ebeveynlik doyumunu arttırdığını ve bu durumun da güvenli bağlanma şeklinde ortaya çıktığını göstermektedir. Biyolojik açıdan çocuk, anneye daha bağımlı olduğu için anneyle daha fazla zaman geçirmektedir. Bu da bağlanmada annenin rolünün daha büyük olduğu yanılsamasına yol açmaktadır. Oysaki babaların da bağlanmada rolü yadsınamayacak kadar çoktur. Babaların çocukla zaman geçirmesi çocuğun güvenli bağlanma kurabilmesi açısından önemlidir. Her ne kadar anneler duygusal açıdan yakın, babalar uzak görülse de, araştırmalar babaların da duygusal sürece büyük katkılarının olduğunu doğruluyor. Özetlemek gerekirse,
babaların da tüm bu süreç içinde aktif olması hem çocuk gelişimi için hem de kendi içindeki ebeveyn kimliğinin gelişimi için önem arz ediyor.
Kaynak: Brown, G.L., & Cox, M.J. (2020). Pleasure in parenting and father-child attachment security. Attachment and Human Development, 22, 51–65.
Henüz yorum yok. İlk yorumu yapmak ister misin?