Kitap Terapisi: Bibliyoterapi

Bibliyoterapi, kitaplar aracılığı ile bireylerin psikolojik iyiliğini korumayı veya iyileştirmeyi hedeflemektedir.

Bazı insanlar, kitap okumanın öneminden sıkça söz eder. Halk arasında sıkça duyduğumuz 'Bir kitap okudum, hayatım değişti' ifadesi de bunun bir göstergesidir. Peki, gerçekten kitap okumak hayatı değiştirebilir veya iyileştirebilir mi?

Bibliyoterapi Nedir?

Bibliyoterapi, Yunanca biblion (kitap) ve therapeia (iyileşme, tedavi) kelimelerinin birleşiminden oluşan ve 'kitapla iyileşme' anlamına gelen bir terimdir. Kısacası, bibliyoterapi kitaplar aracılığıyla ruhsal iyileşmeyi ve iyi oluşu ifade eder. Buradaki 'kitap' kavramı, öykü, şiir, masal, kişisel gelişim kitapları veya bilimsel temelli psikolojik kaynaklar gibi, bireye iyi gelen her türlü yazılı materyali kapsar.

Kitaplar tek başına bir tedavi yöntemi değildir; ancak bireyin kendini anlamasına, duygularını işlemesine ve iyileşme sürecine katkı sağlayabilir. Okumanın insan üzerindeki dönüştürücü etkisi, tarih boyunca farklı biçimlerde ele alınmış; edebiyat ve metinler, insanın kendini keşfetme araçlarından biri olarak görülmüştür. Peki, kitaplar bu sürece nasıl katkı sağlar?

İyileşmek istediğin alanı belirle

Öncelikle hangi konuda iyi hissetmek istediğini tespit et. Duygunu tanımlamak, doğru kitabı bulmanın ilk adımıdır. Örneğin, depresyon, anksiyete veya başka bir psikolojik durum.

Kendinize sorun ‘Şu an neyle baş etmeye çalışıyorum?’

Uygun kitap seçimi

Bibliyoterapi için karakterle özdeşleşmenizi sağlayacak bir kitap seçmelisiniz. Her ruh hâli aynı tür metinle iyileşmez. Bazen bir roman, bazen deneme, bazen şiir, bazen de kurgu dışı bir metin gerekir.Kitabın ana karakteri, bireyin yaşadığı sorunla benzer duygulara sahip olmalıdır. 

Herkesçe bilinen kitaplar vardır; örneğin Hayvan Çiftliği, Momo, Küçük Prens veya Simyacı. Bu kitaplar, 7’den 70’e herkesin anlayabileceği bir dille yazılmış, usta kalemlerden çıkmış ve metaforik açıdan güçlü eserlerdir. 

Birey, bu kitapları okuduğu döneme göre farklı anlamlar çıkarabilir. Örneğin, Küçük Prens’i ilkokulda, lisede veya üniversitede tekrar tekrar okumak, her defasında farklı bakış açıları ve anlamlar kazandırır. Bu eserleri evrensel kılan da, işte bu çok katmanlı ve zamana bağlı yorumlanabilme özelliğidir.

Kitap seçimi sırasında kitapçıya gidip arka kapak bilgilerini okumak veya Goodreads, 1000Kitap gibi uygulamalardan inceleme yapmak faydalı olur. Kitaplar araştırılmalı ve hangi kitabın hangi duyguyu ele aldığı belirlenmelidir.

Özdeşleşme

Kitapla okumaya başladığında, ana karakterle kendinizi özdeşletireceksiniz. Karakterin yaşadığı zorlukları ve iç acılarını gözlemlemek, bireyin kendi duygularını fark etmesini ve boşaltmasını sağlar. Bu süreç bibliyoterapide ikinci aşama olan katarsis yani duygu boşalmasını temsil eder.

Karakterin hikayesi, kendini bulma ve içsel bir dönüşümle sona erer; bu süreç bireye de yol gösterici olur.