Kendine Şefkat: Zor Zamanlarda İçsel Gücünüzü Nasıl Bulursunuz?

Kendine Şefkat: Zor Zamanlarda İçsel Gücünüzü Nasıl Bulursunuz?

Öz şefkat, kişinin başa çıkamadığı veya zorlandığı olumsuz düşünceler karşısında kendisine nazik olmasının gücü olarak tanımlanabilir. "Kendimize karşı nazik olmalıyız" cümlesi ilk başta kulağa kolay gelse de uygulaması her zaman o kadar basit olmayabilir. Peki, neden? Kendimizi sevmediğimiz için mi şefkat gösteremiyoruz? Aslında, öz şefkati kendimizi sevmekle doğrudan ilişkilendirmek pek doğru değildir. Sevdiğimiz insanlara veya durumlara bile bazen şefkat gösteremediğimiz gibi, kendimize de bunu yapamayabiliriz.

Yaptığımız ancak pişman olduğumuz ya da yapmaya gücümüzün yetmediği durumlar karşısında öz şefkat devreye girdiğinde bu süreçle başa çıkmak kolaylaşır. Öz şefkat, "Kendimi seviyorum, bu yüzden kendime şefkat gösterebilirim" gibi basit bir düşünceden öte, içimizdeki zorluklarla başa çıkmamızı ve hayata uyum sağlamamızı sağlayan güçlü bir içsel dinamikten oluşur.

Dünyadaki her şeyin kendi zıddıyla var olduğunu düşünürsek, şefkatli iç sesimizin yanında eleştirel bir iç sesimiz de bulunur. Zihnimiz hayatımızdaki tüm kararları verirken bazen hatalar yapabilir, hatta kontrolümüz dışında gerçekleşen olaylarla karşılaşabilir. Bu durumlarda eleştirel iç sesimiz devreye girer. Eleştirel benliğimiz etkin hale geldiğinde, kendimize nazik olmak zorlaşabilir. Çünkü genelde yaşamın içinde en sert eleştiriyi kendimize yaparız. Sevdiklerimize karşı ne kadar şefkatli, anlayışlı ve onaylayıcıysak, kendimize o kadar sert ve acımasız olabiliriz.

Kendimize Neden Zalim Oluruz?

Kendimize zalim olmayı seçmek, "Kendimi sevmiyorum, o yüzden kendime eziyet ediyorum" gibi basit bir düşünceyle açıklanamaz. Belki de kendimizi sevmeyen aslında biz değilizdir; bu durum, sevilmediğimize veya değersiz olduğumuza dair inandırılmış bilişsel yapılarımızdan kaynaklanabilir. İçimizdeki "sevilmek için çabalayan küçük çocuk" hayal kırıklığına uğramasın diye, eleştirel ve öfkeli davranışlarımız bir tür savunma mekanizmasına dönüşebilir.

Bu tür savunma mekanizmaları, eleştirel iç sesimizin temel dinamiği olabilir mi? Şefkatli iç sesimizi ortaya çıkarmak için bu eleştirel sesi kısmamız gerekir. Eleştirel iç sesimizi kısmak, öz şefkatimizi artırmada önemli bir adım olabilir.

Öz Şefkati Artırmanın Yolları

Anlamak ve Zaman Tanımak: Öncelikle kendimizi anlamamız gerekir. Ancak bunu görmek zaman alabilir. Kendimize karşı sabırlı olmalı ve sakinliği öğrenmeliyiz.

Nazik Olmayı Öğrenmek: Kendimize nazik davranmayı öğrenmek için küçük egzersizler yapabiliriz. Örneğin, kendimize bir mektup yazabiliriz. Sevdiğimiz insanlara söylediğimiz anlayış dolu cümleleri bu kez kendimize yöneltmek, içsel şefkatimizi güçlendirebilir.

Öz Nezaket Egzersizi: Bir kâğıdı üçe bölün.

• İlk kısma, zorlandığınız bir konuda kendinize ne söylediğinizi yazın. Ses tonunuzu ve tavrınızı göz önünde bulundurun.
• İkinci kısma, aynı durum sevdiğiniz birinin başına gelse ona ne söyleyeceğinizi yazın. Ses tonunuz ve bakışlarınız nasıl olurdu?
• Üçüncü kısma, o kişiye söylediğiniz gibi kendinize ne söyleyebileceğinizi yazın. Bu egzersiz, düşüncelerinizin farkına varmanıza ve kendinizi ne kadar eleştirdiğinizi görmenize yardımcı olur.

Farkındalık Temelli Meditasyon: Düşüncelerimizin içeriğini gözlemlemek için meditasyon yapmak faydalı olabilir. Bu süreçte duyularınıza odaklanabilir, anda kalma teknikleriyle hislerinizi gözlemleyebilirsiniz.

Duygu Günlüğü Tutmak: Yaşadığınız duyguları yazıya dökerek normalleştirmek, bunların insan olmanın bir parçası olduğunu fark etmenize yardımcı olabilir.

Sonuç

Hayatta bizi zorlayan pek çok faktör varken, öz şefkati yitirmek ya da ihmal etmek süreci daha da zorlaştırabilir. İçsel dinamiğimizi koruyarak ve öz şefkati hatırlayarak zor zamanları aşabilir, kendi gücümüzle yeni yollar çizebiliriz. Sevgiyi ve şefkati başkalarına göstermek kadar kendimize de göstermek, içsel dengemizi bulmamızda önemli bir adımdır.

Kaynaklar:

• Atalay, Z. (2018). Mindfulness: Şimdi ve Burada. Psikonet Yayınları, İstanbul.
• Atalay, Z. (2021). Şefkat, Zorlayıcı Duygu ve Durumlarla Yaşayabilme Sanatı. İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Çakır, G., & Uzun, B. (2018). Farkındalık ve Kabul Temelli Terapiler. Pegem Yayınları, Ankara.
• Gilbert, P. (2022). Şefkatli Zihin. Diyojen Yayıncılık, İstanbul.
• Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-Based Interventions in Context: Past, Present and Future. Clinical Psychology Science Practice, 10(2), 144-156.
• Neff, K. D. (2021). Öz-Şefkat: Kendine Nazik Olmanın Kanıtlanmış Gücü. Diyojen Yayıncılık, İstanbul.
• Şalcıoğlu, E. (2022). Bilişsel ve Davranışçı Terapilerde Vaka Formülasyonu ve Terapi Planlama. Nobel Akademik Yayıncılık.